Yüzen güneş enerjisi, güneş panellerini kara parçalarına sabitlemek yerine su yüzeylerinin üzerinde yüzdüren sistem olarak tanımlanıyor. Aynı zamanda yüzen fotovoltaikler veya yüzenvoltaikler olarak da isimlendirilen bu sistem genellikle göl, gölet, baraj, rezervuar gibi durgun su kütlelerinin yataklarına veya kıyı şeritlerine sabitlenerek kurulur. Panellerin suyun üzerinde yüzebiliyor olması, kendilerini soğutmayı beraberinde getirir. Bu özellikle de enerji verimliliklerinin artmasına katkı sağlar. Bu paneller, aynı zamanda elektrik üretimi sağlayan inovatif bir sistemden oluşur. Klasik güneş enerji panellerinden farksız olarak aynı güneş panelleri ve invertörler gibi kullanılır. Stajyerimiz Pelin İzci bu yazıda, yüzen güneş enerjisi sistemlerinin neden elektrik üretiminde tercih edilebileceğini, bu sistemlerin sunduğu avantajları ve enerji üretimindeki potansiyelini sizler için ele alıyor.
Yapılan gözlemler ve bilinen teknik bilgilere göre bu sistemler için karadakilerin aksine büyük ve geniş arazilere ihtiyaç duyulmuyor. Bu da, yoğun nüfuslu bölgelerde ve arazi maliyeti yüksek olan coğrafyalarda bir avantaj olarak görülmektedir. Aynı zamanda suyun panelleri soğutma etkisiyle birlikte enerji verimliliğini artışa çıkarır. Böylece panellerin sıcaklığını düşürmesi enerji verimliliğini optimize eder. Ayrıca paneller su yüzeyini kaplamasından dolayı, suyun buharlaşmasını aza indirgeyerek su kaynakların korunmasına katkı sağlar. Su yüzeyinde kuruldukları için çevreye zararları diğer panel türlerine göre çok daha azalır ve yerel flora ve faunanın korunmasına destek olur. Tüm bu bahsedilen özellikler birer avantaj olmakla beraber en büyük tercih edilme nedenleri arasında sayılır.
Yüzer güneş enerji sistemlerinin tercih edilme nedenlerine baktığımızda, öne çıkan avantajlar arasında arazi kullanım optimizasyonu, yüksek verimlilik ve çevresel koruma etkileri yer almaktadır. Ek olarak, yüzer güneş enerji sistemleri, enerji üretim kapasitesini artırarak enerji çeşitliliğini de artırır. Ayrıca, değişen hava koşulları nedeniyle su seviyesinin yükselmesi durumunda güneş panelleri de suyla birlikte yükselir. Bu, sistemlerin sel riskine karşı korunmasını sağlar ve sürekli enerji üretimini güvence altına alır.
Avantajların yanı sıra suda yüzen panellerin bazı endişe yaratabilecek durumlar da göz önünde bulundurulmaktadır. Bunlardan ilki yüksek başlangıç maliyetleridir. Yüzer güneş enerji sistemlerinin kurulumu, platform maliyetleri nedeniyle oldukça pahalı bir yatırım gerektirebilir. Bunun yanı sıra, şebekeler arası ara bağlantılar da oldukça karmaşık olabilir. Elektriğin su üzerindeki uzun mesafeler boyunca taşınması gerektiğinde, karaya ulaştırılması uzun, maliyetli ve karmaşık bir süreç haline gelebilir. Bu tür bağlantılar genellikle özel su altı kabloları gerektirir. Ayrıca, yüzen güneş panelleri son 10 yılda pilot projelerde başarıyla çalışmış olsalar da, gelecekte ne kadar süre daha verimli bir şekilde faaliyet gösterebileceklerine dair yeterli veri bulunmamaktadır. Bu durum, bu sistemlerin ömrü konusunda belirsizlik yaratmaktadır.
Günümüzde yüzen güneş panellerin kullanımı arttıkça uygulanabilir güneş enerjisi olma yönündeki potansiyeli ivmeleniyor. Bununla birlikte bu sistemi kullanan ülkeler daha çok Asya bölgesinde görülmektedir. En çok kullanımın yaygın olduğu ülkelerin başında Çin Halk Cumhuriyeti onun arkasından ise Singapur ve Tayland onu takip ediyor. Avrupa’da ise Hollanda, tarımsal su kaynakları üzerinde yüzer güneş enerji sistemlerinin uygulanmasında öncü bir rol üstleniyor. Yüzer güneş enerji sistemlerinin ilk örneği Japonya’nın Nagasaki kentindeki su rezervuarları üstüne kurulan sistem olarak kabul görüyor. Japonya’nın sınırlı arazi hali ve yüksek enerji talebi yüzer güneş panellerini kullanmaya teşvik ediyor. Bu ülkeler şu anda kapasiteleri 45 MW-300 MW olan dünyanın en büyük operasyonel yüzer güneş enerjisi sistemlerine sahiptirler. Bu yenilikçi modeller, yüz binlerce eve güç sağlayarak gelecekte bu sistemlerin beklenenin ötesinde faydalar sunabileceğini açıkça gösteriyor.
Türkiye’de ise yüzer güneş enerji sistemlerinin kullanımı son yıllarda hızla artmaya başladı. Keban Baraj Gölü üzerindeki pilot projeyle başlayan bu girişim; daha sonra İstanbul, İzmir ve Antalya’daki bazı su rezervuarlarında da yüzen güneş panellerinin kullanımına olanak tanıyarak giderek yaygınlaşmakta. Türkiye’de bulunan bütün su rezervuarları dahil edildiğinde yüzer GES potansiyelinin 540 milyon metreküpün çok daha üstüne çıkacağı tahmin ediliyor.
Yüzen güneş enerji sistemleri, özellikle hızla kentleşen ve arazi kullanımının sınırlı olduğu bölgelerde önemli bir çözüm olarak öne çıkıyor. Bu sistemler, su üzerindeki alanları değerlendirerek hem enerji üretim kapasitesini artırıyor hem de doğal yaşamı minimum düzeyde etkileyerek çevresel sürdürülebilirliği destekliyor Bu özellikleriyle, yüzen güneş enerji sistemleri gelecekte enerji yönetimi stratejilerinin önemli bir parçası haline gelerek sürdürülebilir enerji üretimine katkı sağlayabileceği düşünülüyor.